Pierwsze dźwięki wydawane przez dziecko to nie tylko coś uroczo brzmiącego – to pierwsze sygnały rozwijającej się komunikacji i mowy. Choć każde dziecko rozwija się w swoim tempie, pewne etapy powinny pojawić się w określonym czasie.
W tym artykule wyjaśniam, czym różni się głużenie od gaworzenia, kiedy się ich spodziewać i kiedy warto zareagować.
Czym różni się głużenie od gaworzenia?
- Głużenie (inaczej gruchanie) to pierwsze dźwięki pojawiające się zwykle około 6–8 tygodnia życia. Są to samogłoskowe i gardłowe odgłosy typu: „agu”, „ee”, „grr”, wydawane spontanicznie, bez celowości. Często pojawiają się, gdy dziecko jest spokojne i czuje się bezpiecznie – np. po karmieniu.
- Gaworzenie to bardziej zaawansowana forma – pojawia się zwykle między 4. a 6. miesiącem życia. To dźwięki zorganizowane, powtarzające się, np. „ba-ba”, „ma-ma”, „da-da”, które dziecko może powtarzać z radością i intencją – również w kontakcie z opiekunem.
Jak wygląda rozwój dźwięków od 0 do 6 miesiąca?
- 0–2 mies. – krzyk, płacz jako forma sygnału potrzeb
- 2-3 miesiąc – pojawia się głużenie (pierwsze dźwięki gardłowe i samogłoski)
- 3–5 miesiąc – więcej wokalizacji, eksperymentowanie głosem
- 5–6 miesiąc – pojawia się gaworzenie z sylabami: „ma”, „ba”, „ta”, „ga”
- 6+ miesięcy – gaworzenie nabiera rytmu, intonacji i może naśladować mowę dorosłych
Na co jeszcze zwrócić uwagę?
Rozwój mowy to nie tylko dźwięki. Zanim dziecko zacznie mówić, komunikuje się ciałem i mimiką.
Warto obserwować:
- czy dziecko utrzymuje kontakt wzrokowy z rodzicem
- czy reaguje na dźwięki (np. odwraca głowę, uśmiecha się do głosu)
- czy próbuje naśladować mimikę, ruchy ust, uśmiech
- czy wokalizuje w odpowiedzi na Twój głos – tzw. „dialogi niemowlęce”
Co może blokować rozwój gaworzenia?
- Zaburzenia napięcia mięśniowego – trudność w pracy języka, warg i policzków
- Problemy z oddychaniem i ssaniem – ograniczona aktywność narządów mowy
- Ograniczona stymulacja – brak kontaktu twarzą w twarz, mówienia do dziecka
- Zaburzenia słuchu – dziecko nie słyszy wzorców dźwiękowych
Co robić, jeśli dziecko „nie mówi”?
Po pierwsze – nie czekaj z nadzieją, że „nadrobi”. Choć tempo rozwoju jest indywidualne, brak gaworzenia po 6. miesiącu życia to sygnał alarmowy.
Skonsultuj się z neurologopedą, jeśli:
- nie gaworzy do 6. miesiąca
- nie reaguje na głos lub mimikę
- wokalizuje bardzo rzadko lub tylko przy płaczu
Jak mogę pomóc?
W trakcie konsultacji:
- oceniam reakcje dziecka na dźwięk, głos i kontakt wzrokowy
- sprawdzam funkcję narządów mowy (języka, warg, podniebienia)
- analizuję jakość głużenia/gaworzenia (lub jego brak)
- udzielam wskazówek, jak stymulować rozwój komunikacji w domu
Nie chodzi o to, by „uczyć dziecko mówić”, tylko wesprzeć jego naturalny potencjał – zanim trudności się utrwalą.
Dodaj komentarz